काठमाडौँ, १४ भदौ । नेपालमा पनि अब प्रतिजैविक (एन्टीमाइक्रोबियल) औषधिहरुको लेवलमा रातो धर्का राखिने भएको छ । एन्टीबायोटिक औषधिको जथाभावी प्रयोगलाई रोक्न सरकारले औषधिको खोलमा रातो धर्का (रेड लाइन) कोर्नु पर्ने व्यवस्था अघि बढाएको हो ।

औषधिको खोलमा हुने रातो धर्का भनेको चेतावनी स्वरुप कोरिने विशेष संकेत हो । रातो धर्काको संकेतले डाक्टरको सुझाव वा प्रेस्क्रिप्सनबिना खान नहुने औषधि भनेर बुझ्न पर्दछ ।

यसै सन्दर्भमा औषधि व्यवस्था विभागले बुधबार एक सूचना जारी गर्दै अब बजारिकृत हुने समूह “ख” प्रतिजैविक वर्गको औषधिहरुको पहिलो र दोस्रो प्याकिङ्ग सामग्रीको मौज्दात सकिएपछि वा निर्णय भएको मितिले बढीमा छ महिना पछि उत्पादन हुने औषधिहरुमा अनिवार्य रुपमा लेवलमा रातो धर्का राख्न उत्पादक तथा आयातकर्तालाई निर्देशन दिएको छ ।

विभागलाई यो व्यवस्था अघि बढाउन औषधि सल्लाहकार समितिको ५५ औ बैठकले नै सिफारिस गरेको थियो । खासगरी गैर स्वास्थ्यकर्मीहरुले सजिलै पहिचान गर्न तथा सो सम्वन्धि चेतनामुलक सन्देश प्रवाह गर्ने र सो को परिपालना गराउने उदेश्य अनुरुप औषधि सल्लाहकार समितिको ५५ औ बैठकबाट सिफारिस भएको थियो । सोही सिफारिसलाई गत ११ भदौमा विभागीय स्तरीय निर्णयबाट अघि बढाइएको हो ।

विभागका महानिर्देशक नारायण ढकालका अनुसार विश्व स्वास्थ्य संगठनले तयार गरेको ग्लोबल एक्सन प्लान र सोही आधारमा नेपालमा पनि नेशनल एक्सन प्लान तयार गरी सकेको र लागू गर्ने चरणमा रहेको सन्दर्भमा यो योजना अनुरुप प्रयोगकर्ता लगायत गैर स्वास्थ्यकर्मीलाई सजिलै पहिचान गर्न तथा सो सम्वन्धी चेतनामुलक सन्देश प्रवाह गर्न यस्तो व्यवस्था लागू गर्न खोजिएको बताए ।

त्यसो त प्रतिजैविक औषधिको अधिक प्रयोग, न्यून प्रयोग तथा अनावश्यक प्रयोगले गर्दा उत्पन्न हुने प्रतिजैविक प्रतिरोधलाई न्यूनीकरण गर्न अन्तराष्ट्रिय प्रचलन अनुसार प्रतिजैविक औषधिहरुको पहिलो र दोस्रो प्याकिङ्गको लेवलमा रातो धर्का लगाउने अभ्यास रहँदै आएको छ ।

नेपालमा यो व्यवस्था कार्यान्वयनमा ल्याउन सकिए जथाभावी एन्टीबायोटिक औषधि किन्ने प्रवृत्ति घट्ने र यसले माइक्रोबियल रेसिस्टेन्सको समस्या कम हुने विश्वास औषधि क्षेत्रका विज्ञहरुको छ ।