नेपालमा आजको समयमा सामाजिक सञ्जालको प्रयोग दिन प्रति दिन बढ्दै छ। यसै गरि सामाजिक सञ्जालले सार्वजनिक स्वास्थ्यलाई बुझ्ने र सम्बोधन गर्ने तरिकामा गहिरो प्रभाव पारेको छ।

यसले व्यक्तिहरूलाई आफ्ना अनुभवहरू सेयर गर्न र उनीहरूको आफ्नै स्वास्थ्य, साथै उनीहरूको समुदायको स्वास्थ्यको लागि वकालत गर्न प्लेटफर्म प्रदान गरेको छ। एकै समयमा, यसले नयाँ चुनौतीहरू सिर्जना गरेको छ र नैतिक चिन्ताहरू खडा गरेको छ।

सामाजिक सञ्जालले जनस्वास्थ्यमा प्रभाव पार्ने मुख्य माध्यमहरूमध्ये एउटा सूचनाको प्रसार हो। विगतमा, स्वास्थ्य सम्बन्धी जानकारी प्रायः सरकारी एजेन्सीहरू र स्वास्थ्य सेवा संगठनहरूले प्रदान गर्ने कुराहरूमा सीमित थियो। तर, सामाजिक सञ्जालको विस्तारसँगै अब व्यक्तिहरूले स्वास्थ्यसम्बन्धी समस्याहरूबारे आफ्नो अनुभव र ज्ञान बाँड्न सक्छन्। यसले अनलाइन समुदायहरूको सृजना गरेको छ जहाँ मानिसहरूले आफ्नो स्वास्थ्य चिन्ताहरू छलफल गर्न सक्छन् र यस्तै अनुभव भएका अरूहरूबाट समर्थन प्राप्त गर्न सक्छन्।

जनस्वास्थ्यमा सामाजिक सञ्जालको प्रभावको अर्को महत्त्वपूर्ण पक्ष भनेको यसले तल्लो तहको स्वास्थ्य आन्दोलनको सिर्जनालाई सहज बनाएको छ। उदाहरणका लागि, सामाजिक सञ्जालमा सुरु भएको #MeToo आन्दोलनले यौन उत्पीडन र आक्रमणको बारेमा सचेतना जगाएको छ र यी मुद्दाहरूलाई सार्वजनिक गर्न मद्दत गरेको छ। त्यसैगरी, सामाजिक सञ्जालमा सुरु भएको ब्ल्याक लाइभ्स म्याटर आन्दोलनले जातीय अन्यायले सीमान्तकृत समुदायका लागि स्वास्थ्य परिणामहरूलाई असर गर्ने तरिकाहरूमा ध्यान ल्याएको छ।

तर, सामाजिक सञ्जालले जनस्वास्थ्यका लागि नयाँ चुनौती पनि सिर्जना गरेको छ । मुख्य चिन्ता मध्ये एक गलत जानकारी को प्रसार हो। सामाजिक सञ्जालमा सूचना आदानप्रदान गर्न सहज भएपछि स्वास्थ्यसम्बन्धी गलत वा भ्रामक सूचना छिटो फैलिन सजिलो भएको छ । यसले व्यक्तिहरूलाई अपूर्ण वा गलत जानकारीको आधारमा आफ्नो स्वास्थ्यको बारेमा निर्णयहरू गर्न सक्छ, जसले गम्भीर परिणामहरू निम्त्याउन सक्छ।

सार्वजनिक स्वास्थ्यमा सामाजिक सञ्जालको प्रयोगको वरिपरि नैतिक चिन्ताहरू पनि छन्। उदाहरणका लागि, सामाजिक सञ्जाल प्रोफाइलहरूबाट सङ्कलन गरिएको व्यक्तिगत डेटाको प्रयोगले गोपनीयता र सहमतिको बारेमा प्रश्नहरू खडा गरेको छ। त्यहाँ ‘डिजिटल डिभाइड’ को मुद्दा पनि छ, जसमा निश्चित जनसंख्याको पहुँच नहुन सक्छ वा प्रभावकारी रूपमा सोशल मिडिया प्रयोग गर्न सक्षम नहुन सक्छ, जसले स्वास्थ्य सूचना र स्रोतहरूको असमान वितरण निम्त्याउन सक्छ।

साथ साथै स्वास्थ्य साक्षरतामा सामाजिक सञ्जालको प्रयोगले सकारात्मक र नकारात्मक दुवै प्रकारको प्रभाव पारेको छ। जबकि यसले व्यक्तिहरूलाई स्वास्थ्य जानकारी र स्रोतहरूको विस्तृत दायरामा पहुँच गर्न नयाँ अवसरहरू प्रदान गरेको छ, यसले सम्बोधन गर्न आवश्यक नैतिक चिन्ताहरू पनि खडा गरेको छ।

समग्रमा, जनस्वास्थ्यमा सामाजिक सञ्जालको प्रयोगले सकारात्मक र नकारात्मक दुवै रूपमा महत्त्वपूर्ण प्रभाव पारेको छ। जबकि यसले व्यक्तिहरूलाई आफ्नो स्वास्थ्य र उनीहरूको समुदायको स्वास्थ्यको लागि वकालत गर्ने नयाँ अवसरहरू प्रदान गरेको छ, यसले सम्बोधन गर्न आवश्यक नैतिक चिन्ताहरू पनि खडा गरेको छ।